Historia i profil genetyczny szczepu Grk

Słowo „grk” oznacza gorzki (gorak po chorwacku) i nazwa ta nawiązuje do subtelnych nut goryczy, wyczuwalnych na finiszu. Wina chorwackie, produkowane z tego szczepu, są zwykle wytrawne o wyższej kwasowości, aromatyczne i owocowe z nutami miodu, sosny i wspomnianej goryczki. Legenda głosi, że winorośl wchłania sól morską z powietrza, nadając jej niepowtarzalny orzeźwiający i lekko słony smak…

Słowo „grk” oznacza również „grecki”, co mogłoby wskazywać na pochodzenie szczepu od Greków, którzy założyli osadę na tych terenach już w III wieku p.n.e. i przynieśli ze sobą swoją cenną wiedzę winiarską. Jednak ostatnie badania genetyczne nie wykazały żadnego związku z odmianami greckimi, a raczej potwierdzono, że pochodzi ona z Chorwacji i jest blisko spokrewniona z Tribidragiem (Crljenakiem Kaštelanskim) – autochtoniczną odmianą czerwoną. I nie jest to jedyny związek między białymi winogronami z Grk a odmianami czerwonymi… ciekawostką jest to, że winogrona Grk mają wyłącznie kwiaty żeńskie, więc nie są w stanie wyprodukować owoców bez obecności drugiej odmiany rosnącej obok w winnicy. Tą drugą odmianą jest zwykle Plavac Mali, ponieważ obie kwitną w tym samym czasie, dając dojrzałe owoce na początku września. Tutejszą tradycją jest wspólne sadzenie winorośli Grk z Plavac Mali, naprzemiennie po trzy rzędy każdego z nich.

Z czym łączyć Grk?

Chorwackie wino ze szczepu Grk najlepiej smakuje w temperaturze 12-13°C. Może być podawane jako aperitif, świetnie sprawdzi się też w pairingu z owocami morza, skorupiakami, rybami, różnego rodzaju risotto i z białym mięsem. Podane w towarzystwie pieczywa, oliwy z oliwek i twardych serów pozwoli nam na chwilę przenieść się w klimat dalmatyńskich wysp!

Każdy rocznik Grk może być ostatnim…

Uprawy szczepu Grk obejmują obecnie obszar jedynie ok. 50 hektarów a jego przyszłość jest raczej niepewna. Wyjątkowo mały i wymagający obszar, na którym rośnie, niskie plony i wyłącznie żeńskie kwiaty – to czynniki, które mogą spowodować, że każdy kolejny rocznik Grk może być tym ostatnim… Ale pocieszające jest to, że szczep ten jest wyjątkowo odporny i przetrwał do naszych czasów między innymi dzięki piaszczystej glebie, którą porasta – uratowała go ona przed epidemią filoksery pod koniec XIX wieku, ponieważ filoksera nie jest w stanie przekopać się przez piasek.

Duża nadzieja też w lokalnych winiarzach, którzy od kilku lat próbują nasadzeń na podobnych terenach półwyspu Pelješac. Mocno im kibicujemy i mamy nadzieję, że ten kruchy i najbardziej kobiecy ze wszystkich chorwackich winorośli szczep, przetrwa kolejne tysiące lat, a my jeszcze długo będziemy mogli delektować się jego niepowtarzalnym smakiem i aromatem…